BAS GITARA CHOLGʻUSINING TURLARI VA ULARNING SOZLANISHIDAGI FARQI
Keywords:
bas gitara turlari, sozlanish, toʻrt torli bas, besh torli bas, olti torli bas, fretless, aktiv elektronika, passiv elektronika, akustik bas, diapazon, ansamblAbstract
Ushbu maqolada bas gitara cholgʻusining zamonaviy ijrochilik amaliyotida qoʻllaniladigan asosiy turlari va ularning sozlanish (tuning) tizimidagi farqlari tahlil qilinadi. Toʻrt torli, besh torli, olti torli va kengaytirilgan diapazonli (extended range) bas gitara modellari, fretli va fretless variantlari, aktiv va passiv elektronika tizimiga ega asboblar, shuningdek, elektr va akustik baslarning konstruktiv hamda funksional xususiyatlari ilmiy-amaliy nuqtai nazardan koʻrib chiqiladi. Har bir tur va sozlanishning garmonik diapazon, texnik imkoniyat, ansambl tarkibidagi vazifa, janrga moslashuv va tovush balansi nuqtai nazaridan afzallik va cheklovlari yoritiladi. Maqolada standart E–A–D–G sozlanishidan tortib B–E–A–D–G, B–E–A–D–G–C, turli pastlashtirilgan va alternativ storlar tizimining amaliy qoʻllanishi, vokal diapazoni, baraban stroylari, umumiy mikslash ehtiyojlari bilan uygʻunlik masalalari ham alohida tahlil qilinadi. Material bas gitarani faqat “bitta qolipdagi” cholgʻu emas, balki ijrochilik maqsadiga mos holda ongli tanlanishi lozim boʻlgan murakkab professional vosita sifatida talqin etadi hamda musiqiy taʼlim tizimi, aranjirovka va ansambl ijrosi uchun metodik tavsiyalar beradi.
References
1. Friedland, E. Bass Grooves: Develop Your Groove & Play Like the Pros. Milwaukee: Hal Leonard, 1995.
2. Friedland, E. Building Walking Bass Lines. Milwaukee: Hal Leonard, 1993.
3. Levine, M. The Jazz Theory Book. Petaluma: Sher Music Co., 1995.
4. Wooten, V. The Music Lesson: A Spiritual Search for Growth Through Music. New York: Berkley Books, 2008.
5. Reid, R. The Evolving Bassist. Teaneck: Myriad Ltd., 1974.
6. Sadovnikov, V. Электрогитара и бас-гитара: устройство и звукосниматели. Moskva, 2009.
7. Alekseev, A. D. Основы ансамблевой игры. Moskva: Muzyka, 2002.
8. Miller, M. Marcus Miller – Bass Lines, Techniques and Concepts. New York, 2010.
9. Berlin, J. Bassically Speaking. CPP Media, 1993.
10. Yamaha, Fender, Ibanez, Music Man rasmiy texnik kataloglari va foydalanuvchi qoʻllanmalari.
11. Berklee College of Music. Electric Bass Curriculum va Ensemble Performance Handbook (ochiq syllabuslar va metodik materiallar).
12. Onlayn resurslar: Scott’s Bass Lessons, TalkingBass, No Treble, StudyBass – bas ijrochiligi, sozlanish va ansambl amaliyoti boʻyicha metodik maqolalar.
13. Paczkowski, J. Extended Range Bass: Concepts & Applications. 2015.
14. Piston, W. Harmony. New York: W. W. Norton & Company, 1987.
15. Tagiev, Sh. Estrada ansamblida bas partiyasining oʻrni. Toshkent, 2017.
